قانون بقای انرژی که همان قانون یا اصل اول ترمودینامیک است از ثبات انرژی صحبت میکند. این قانون بیان میکند که میزان کلی انرژی در دنیا همواره مقدار ثابتی است. بر طبق این اصل، انرژی نه خلق میشود و نه از بین میرود بلکه از حالتی به حالت دیگر تغییر مییابد.
اما بر اساس قانون دوم ترمودینامیک در تبدیل انرژی از حالتی به حالت دیگر همواره مقداری از آن به گرما تبدیل میشود. یعنی نمیتوانیم انتظار داشته باشیم 100 درصد انرژی از حالتی به حالت دیگر تبدیل گردد و یا به بیان سادهتر راندمان 100 درصدی وجود ندارد.
ژنراتورها نوع خاصی از مبدلهای انرژی هستند که انرژی حاصل از یک سوخت معمولاً فسیلی را به انرژی الکتریکی (برق) تبدیل میکنند. در این دستگاه نیز قانون اول ترمودینامیک حاکم است یعنی به ازای همان مقدار انرژی درونی سوخت، در خروجی انرژی معادل حاصل میشود.
این در حالی است که بنابر اصل دوم ترمودینامیک، در راه تبدیل این انرژیها همواره مقداری از این انرژیها به گرما تبدیل شده و به همین دلیل همواره ژنراتورها راندمانی کمتر از 100 درصد دارند. ژنراتورها دستگاههای مبدل انرژی هستند که وظیفهی تأمین برق تحت شرایط خاص در نقاط مختلف را بر عهده دارند. این دستگاه قادر به تولید برق از 1 کیلووات تا 2000 کیلووات (2mva) است و بنابر نوع استفاده بهصورت زیر تقسیم بندی میشوند:
1-ژنراتور با کاربرد مولد اضطراری (Standby): نوعی ژنراتور که وظیفهی تأمین برق در شرایط اضطراری یا در زمان قطع برق را بر عهده دارد. معمولاً در انواع بزرگ که در کارخانهها و مراکز بزرگ تجاری و صنعتی به کار میرود، به گونهای تنظیم میشوند که به محض قطع برق به صورت خودکار وارد مدار شده و جریان برق را برقرار میکنند.
البته این مکانیزم با ایجاد یک مدار کنترلی در مسیر ژنراتورهای کوچک و خانگی هم قابل اجرا است. برای این نوع ژنراتورها، میتوان شرایط خاص را تعریف کرده و آمادهی سرویسدهی کرد. مثلاً با تعریف اینکه با کاهش 10 درصدی از جریان و یا ولتاژ برق مدار، بهصورت خودکار وارد مدار شود.
2- ژنراتور با کاربرد مولد پایه (Prime): این نوع ژنراتورها برای کاربردهای مسافرتی و موقتی طراحی شدهاند. بهطور مثال ژنراتورهای مورد استفاده در اردوگاههای تفریحی از این نوع هستند.